Müteselsil suç davranışlar çok yönlüdür bu suçlarda birden fazla fiil ve ihlal söz konusudur. Suçların cezaları bu şartların değerlendirilmesine göre belirlenir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 43. maddesindeki ifadelere göre müteselsil suçun diğer tanımı zincirleme suçtur. Müteselsil suç nedir? Sorusunu bu noktada cevaplamak gerekirse; Müteselsil suç, diğer bir deyişle zincirleme suç aynı kişiye karşı farklı zamanlarda gösterilen birden fazla hareketle bir suç işleme kararının icra edilmesi ya da aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek fiille işlenmesidir. (TCK m.43).
Müteselsil Suçun Nitelikleri
İçindekiler
Zincirleme suçun nitelikleri; suçun türü, suçun işlenme zamanı, suç oranı gibi birçok farklı şekilde değerlendirilebilir.
Suçun türü: Suçların benzerliği ve bağlantısı sübjektif koşulların varlığının bir işareti olarak kullanılabilir.
Suçun işlenme zamanı: Mağdur aynı kişi ise konunun değerlendirilmesi geçerlidir. Çünkü farklı kişilere karşı tek bir fiille işlenen suçlar arasında müteselsil suç olması ihtimalinden dolayı, bu suçların farklı zaman dilimlerinde işlenmesi mümkün değildir.
Suçun işlendiği yer: Suçun farklı yerlerde işlenmiş olması, aynı suçun işlenmediğine dair kesin delil olarak kullanılamaz.
Müteselsil Suç Çeşitleri Nelerdir?
Ceza hukuku, zincirleme suçun tüm unsurları oluşsa dahi belirli suçlara uygulanamayacağını hükme bağlamıştır.
- Bu suçlar şu şekilde sıralanmıştır;
- Kasten adam yaralama suçları.
- Kasten adam öldürme suçları.
- İşkence suçları.
- Yağma suçları.
Daha önce cinsel taciz suçları müteselsil suç olarak sayılmıyordu ancak bu suçlar da Yargıtay kararları ile aynı kapsam içine alınmıştır. Yukarıda sayılan dört suç türü dışında, gerekli koşulların sağlanması halinde tüm suçlar müteselsil suç kapsamına alınabilir.
AYNI KİŞİYE KARŞI FARKLI ZAMANDA SUÇ İŞLENMESİ
Aynı kişiye farklı zamanlarda suç işlenmesi müteselsil suçun asli unsurudur. Türk Ceza Kanunu’nun 43/1 maddesi bu durumu açıkça bildirilmektedir. Örneğin, aynı kişinin, kasten ve farklı zamanlarda hırsızlık için mülkine girilmesi suçu cezasına hükümdür ve tek ceza verilecektir. Ancak bu fiilin suçu müteselsil (zincirleme) olduğu için artırılmış ceza uygulanacaktır. Mahkeme, suçu hüküm altına alırken tüm yönleriyle değerlendirir ve artırılmış ceza eklenerek ceza hükmü verilir.
AYNI SUÇUN BİRDEN FAZLA KİŞİYE İŞLENMESİ
Aynı suçun birden fazla kişiye işlenmesi halinde zincirleme (müteselsil) suç teşkil eder. Bu eylem, Türk Ceza Kanunu’nun 43/2 maddesinde açıklanmıştır. Bu konuyla ilgili de bir örnek verecek olursak; bir kişi büyük bir kitleye hakaret derse, fail hakaretten dolayı cezalandırılır ve bu zincirleme bir suç olduğu için ceza artırılır.
Müteselsil suç unsurlarının oluşumuna ait olmakla birlikte, bazı suçlar için gerçekleştirilen Kanuni düzenlemelere göre “fail, işlenen her suç için ayrı ayrı cezalandırılır.” Bu suçlar;
- Kasten adam öldürme
- Kasten yaralama
- İşkence
- Yağma
Müteselsil Suç Yargıtay Kararları Nelerdir?
Yargıtay’ın müteselsil suç uygulamasına ilişkin farklı kararları emsal teşkil edecek niteliktedir.
Bu kararlardan bazıları şunlardır;
Belgede Sahtecilik Suçu: Birden fazla belgede sahtecilik yapılsa dahi, fail tek belgede sahtecilik suçu ile cezalandırılır. Aynı kişiye karşı noter tasdikli ya da özel bir belgede sahtecilik suçu için de aynı hükümlerin uygulanmasının uygun olduğu.
Sahte Fatura Düzenleme ve Kullanma Suçu: Vergi kaçırmak amacıyla sahte fatura düzenleme suçunun her fatura için değil, tek fatura ile cezalandırılması.
Sahte Para Suçu: Ülkeye sahte para girişi ve kullanımı tek bir suç olarak cezalandırılmalı.
Hırsızlık: Fail, aynı yerden çaldığı eşyaların başkalarına ait olabileceğini bilmediğinden, tek bir hırsızlık suçu ile cezalandırılmalı.
Yargıtay kararında, müteselsil suçlara verilen cezaların orantısız şekilde artırılarak iptal sebebi olabileceğine ilişkin hususlar da bulunmaktadır. Bu nedenle Yargıtay’ın bu konudaki kararı detaylı olarak incelenmelidir.
Müteselsil Suçun Cezası
Türk Ceza Kanun’unun maddelerince değerlendirilebilen müteselsil suçun cezası şöyledir;
Aynı suç, farklı zamanlarda aynı kişiye karşı işlendiğinde; fail, aynı kişinin işyerinden 5 farklı zamanda çeşitli eşyaları çalmak için belirli bir plan yapar ve hırsızlıktan bir kez para cezasına çarptırılır, ancak ceza belli bir oranda artırılır.
Aynı suçu birden fazla kişiye karşı aynı fiilde işlemek, örneğin 15 kişilik bir topluluğa bir kişi “hepiniz namussunuz” derse, fail hakaret suçundan cezalandırılarak, cezası dörtte birden dörtte üç oranına kadar arttırılır.
